فضا نگه دار
(کلینیک دکتر الهه صادقی)
بسیاری از والدین افتادن دندانهای شیری کودکان را مسئله ای کم اهمیت می دانند. اما این افراد بشدت اشتباه مینمایند. دندانهای شیری به نوعی حفظ کننده فضای مناسب برای دندانهای دائمی می باشند. در صورتی که در کودکان پنج تا هفت سال دندان شیری زودتر از موعد مقرر بیافتد، ممکن است فرم دندانهای دائمی در آینده کج و نامرتب باشد. برای جلوگیری از این بهم ریختگی معمولا دندانپزشکان از وسیله ای به نام فضانگه دار استفاده می نمایند. در این مطلب از دیدگاه دندانپزشکی دکتر الهه صادقی واقع در زعفرانیه اطلاعاتی را درباره فضا نگه دار برای شما بیان مینماییم.
دندان شیری و فضا نگه دار
اولین دندان شیری کودکان در 6 ماهگی می روید. به طور نرمال در سه سالگی تمامی دندانهای شیری کودکان در آمده است. در این سن کودک می تواند که از غذاهای جامد میل بنمایند. تعداد دندانهای شیری در کودکان 20 عدد می باشد. دندانهای شیری در کودکان از حدود 6 سالگی به تدریج شروع به افتادن می نمایند. بعد از آن دندانهای دائمی جایگزین آنها می شود. این پروسه جایگزینی دندانهای دائمی تا 12 سالگی کودک طول می کشد.
بنا به دلایل مختلف ممکن است دندانهای شیری زودتر از زمان مناسب بیافتند. همانگونه که می دانید سرعت رشد در کودکان به شدت بالا می باشد. همین مسئله باعث می شود که اگر دندان شیری زودتر بیافتد، فرم دندانهای کودک سریعا بهم ریخته شود. برای جلوگیری از این کج شدن از فضانگه دار استفاده می گردد.
چرا باید فضا نگهدار استفاده شود؟
در بالا به این مسئله اشاره نمودیم، دندانهای شیری فضای کافی و اصولی برای رشد دندانهای دائمی را فراهم می نمایند. اگر دندانهای شیری زود تر از موعد مقرر بیافتد و جای آن دندانی بیرون نیاید. فرم دندانهای دائمی در کودک به هم می خورد. موقع رویش دندانهای دائمی، به ریشه دندانهای شیری فشاروارد می کنند. نتیجه این فشارها مساوی است با از بین رفتن ریشه دندانهای شیری. در نتیجه دندانهای شیری لق می گردند. بدین صورت دندانهای شیری می افتد. چند هفته بعد ازافتادن دندانهای شیری، دندانهای دائمی جایگزین آنها می شوند.
زمانی که دندان شیری زودتر از موعد می افتد، جای آن مدت زمان طولانی ای خالی می ماند. در این مدت زمان کافی است که دندانهای دائمی کناری رشد نماید . همین مسئله موجب می شودکه دندانهای کناری کج و بد فرم برویند. از درمان فضا نگه دار برای جلوگیری از این حرکت وبه منظور جلوگیری از کچ شدن و از بین رفتن فرم دندانهای دائمی در آینده استفاده می کنند.
دلایل افتادن زودتراز موعد دندانهای شیری
اما گاهی اوقات برخی دندانهای شیری زودتر از موعد می افتند. از جمله دلایلی که می توان برای این افتادن زودتر از موعد می توان به موارد زیر اشاره نمود.
- صدمه دیدن دندان بنا به دلایل مختلف همچون در هنگام زمین خوردن یا حوادث دیگر
- پوسیدگی گسترده دندان
- قند موجود در شیر باعث ایجاد حفره در مینای دندان می شود. این مسئله ممکن است باعث از دست رفتن دندان شود.
- عدم رویش دندان به صورت مادرزادی
آیا همیشه لازم است فضا نگهدار استفاده شود؟
پاسخ این سوال خیر می باشد. در این مواقع دندانپزشک فضای خالی دندانها را با استفاده ازمعایناتی که می کند بررسی می نماید. اگر در آنجا دندانی در حال روییدن باشد، دیگردر این مواقع از فضا نگه دار استفاده نمی کند.
فضا نگهدار چه مدت باید در دهان باشد؟
این درمان برای جبران جای خالی دندان از دست رفته مورد استفاده قرار می گیرد. این وسیله به محض بیرون زدن دندانهای دائمی از دندان برداشته می شود.
بهترین راه حفاظت از فضا نگه دار
- در مدت زمانی که فضا نگه دار درون دهان می باشد بهتر است که از مصرف شیرینیجاتو شکلاتهای چسبنده خودداری شود.
- کودک نباید فضا نگهداررا با زبان و یا انگشت تکان دهد.
- خوراکی های سفت مصرف نشود
- بهداشت دهان و دندان به خوبی رعایت شود.
- معاینات مرتب توسط دندانپزشک