همه چیز درباره انواع بیماری لثه
همه ما می‌دانیم که سلامت دهان و دندان بسیار اهمیت دارد، اما یکی از مشکلاتی که بسیاری از افراد با آن روبرو هستند، بیماری های مربوط لثه است. بیماری های لثه می‌توانند تاثیرات جدی بر روی سلامت دهان و دندان داشته باشند و در صورت عدم درمان مناسب، منجر به از دست دادن دندان ها و اسیب به سایر اعضای بدن شوند.
این بیماری ها معمولاً در اثر عللی مانند تجمع پلاک، التهاب لثه، عدم رعایت بهداشت دهانی و عوامل خارجی ناشی از استعمال دخانیات، تغذیه نامناسب و استرس رخ می دهند. وقتی نشانه های اولیه این بیماری ها شناسایی می شوند، باید بلافاصله اقدام به درمان و پیشگیری از پیشرفت آن‌ها کرد. در این مقاله به بررسی انواع بیماری های لثه، نشانه ها، علل و روش های پیشگیری و درمان آن‌ها می پردازیم.
انواع بیماری‌های لثه
بیماری‌های لثه که به عنوان بیماری‌های پریودنتال نیز شناخته می‌شوند، بیماری‌های مرتبط با سلامت دهان و دندان هستند که بر بافت‌های اطراف و نگهدارنده دندان‌ها تأثیر می‌گذارند. این بیماری ها می توانند از التهاب خفیف تا شرایط شدیدتر متغیر باشند که در صورت عدم درمان می توانند منجر به از دست دادن دندان شوند. شناخت انواع مختلف بیماری های لثه در حفظ سلامت دهان و دندان بسیار مهم است. در این قسمت، انواع بیماری های لثه را بررسی می کنیم.
- التهاب لثه
ژنژیویت خفیف ترین شکل عارضه لثه است. مشخصه آن التهاب لثه ناشی از تجمع پلاک است، لایه چسبنده ای از باکتری که روی دندان ها تشکیل می شود. علائم شایع التهاب لثه شامل قرمزی، متورم شدن و خونریزی لثه است. با این حال، این بیماری خفیف را می توان با اقدامات بهداشتی مناسب دهان و جرم گیری منظم برطرف کرد.
- پریودنتیت
در صورت عدم درمان، ژنژیویت می تواند به پریودنتیت، یک نوع جدی تر از بیماری لثه، تبدیل شود. پریودنتیت زمانی اتفاق می‌افتد که عفونت به زیر خط لثه گسترش می‌یابد و باعث می‌شود لثه‌ها از دندان‌ها دور شوند و پاکت‌هایی ایجاد شود که عفونی می‌شوند. با گذشت زمان، این پاکت ها ممکن است عمیق تر شوند و منجر به از دست دادن استخوان و دندان شوند. علائم پریودنتیت عبارتند از تحلیل لثه، بوی بد دهان، لق شدن دندان ها و چرک بین دندان ها و لثه ها و …
- پریودنتیت تهاجمی
پریودنتیت تهاجمی یک نوع نادر از بیماری لثه است که به طور معمول افراد جوان را تحت تاثیر قرار می دهد. این عارضه با تخریب سریع استخوان و از دست دادن چسبندگی لثه مشخص می شود که اگر به موقع درمان نشود منجر به از دست دادن دندان می شود. درمان پریودنتیت تهاجمی می تواند سخت باشد و نیاز به درمان فوری و حرفه ای دارد.
- پریودنتیت مزمن
پریودنتیت مزمن شایع ترین شکل بیماری لثه است. در طول زمان به کندی پیشرفت می کند و به طور معمول در بزرگسالان دیده می شود. این نوع پریودنتیت با التهاب بافت های نگهدارنده اطراف دندان مشخص می شود که منجر به تخریب استخوان و بافت های همبند نیز می شود. درمان پریودنتیت مزمن شامل ترکیبی از مراقبت های دندانپزشکی حرفه ای و بهداشت دهان و دندان در خانه است.
- بیماری پریودنتال نکروزان
بیماری پریودنتال نکروزان شکل شدیدی از عارضه لثه است که با مرگ بافت، زخم لثه و گاهی اوقات نکروز استخوان زیرین مشخص می شود. این عارضه اغلب با شرایط سیستمیک مانند عفونت HIV، سوء تغذیه و سرکوب سیستم ایمنی همراه است. درمان سریع این بیماری توسط متخصص دندانپزشکی برای جلوگیری از عوارض بیشتر بسیار مهم است.
- آبسه پریودنتال
آبسه پریودنتال یک عفونت موضعی در لثه یا بافت های پریودنتال می باشد. این عارضه زمانی اتفاق می افتد که باکتری ها به پاکت لثه حمله کرده و باعث تجمع چرک می شوند. علائم شایع این نوع بیماری شامل درد، تورم و تشکیل یک توده دردناک روی لثه است.
دلایل بوجود آمدن بیماری لثه
بیماری های لثه می توانند از عوامل مختلفی از جمله بهداشت نامناسب دهان، سیگار کشیدن، تغییرات هورمونی، دیابت، ژنتیک و تغذیه نامناسب ناشی شوند. با شناخت این علل، افراد می توانند اقدامات پیشگیرانه ای را برای جلوگیری از بیماری های لثه و حفظ سلامت دهان و دندان انجام دهند. پس برای آشنایی بیشتر با این عوامل ادامه مطلب را حتما بخوانید.
- بهداشت ضعیف دهان:
یکی از دلایل اصلی ایجاد بیماری های لثه، رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان است. عدم استفاده منظم از مسواک و نخ دندان باعث می شود که پلاک در طول خط لثه جمع شود. پلاک یک لایه چسبنده از باکتری است که اگر تمیز نشود، می تواند به جرم تبدیل شود. تجمع جرم یا تارتار لثه ها را تحریک می کند و منجر به التهاب و در نهایت باعث بیماری لثه می شود.
- استعمال دخانیات:
دخانیات و تنباکو که به عنوان تخریب کننده های بافت لثه شناخته می شوند، با افزایش خطر بیماری‌های لثه مرتبط هستند. این عادات روند بهبود طبیعی لثه ها را مختل می کند و سیستم ایمنی را ضعیف می کند و باعث می شود باکتری ها راحت تر باعث عفونت شوند. افراد سیگاری مستعد ابتلا به بیماری های شدید لثه هستند و ممکن است زمانی که در طول درمان قرار می گیرند، دیرتر بهبود یابند.
- تغییرات هورمونی:
تغییرات هورمونی در زنان، مانند تغییراتی که در دوران بلوغ، بارداری و یائسگی تجربه می‌شود، می‌توانند لثه‌ها را مستعد التهاب و عفونت کنند. این نوسانات هورمونی می توانند منجر به وضعیتی به نام ژنژیویت بارداری یا ژنژیویت هورمونی شوند. رعایت بهداشت دهان و دندان در این مواقع برای زنان ضروری است.
- دیابت:
دیابت یک بیماری سیستمیک است که بر توانایی بدن در تنظیم سطح قند خون تأثیر می گذارد. افراد مبتلا به دیابت کنترل نشده بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری های لثه هستند. افزایش سطح قند خون محیطی مناسب برای رشد باکتری ها فراهم می کند و احتمال عفونت لثه را افزایش می دهد. به طور مشابه، بیماری های لثه نیز می توانند کنترل سطح قند خون را سخت تر کنند و یک چرخه معیوب در فرآیند درمان این بیماری ایجاد کنند.
- استعداد ژنتیکی:
برخی از افراد ممکن است اثرات ژنتیکی برای بیماری های لثه داشته باشند. برخی از تغییرات ژنتیکی می‌توانند بر نحوه واکنش سیستم ایمنی بدن آن‌ها به عفونت‌های باکتریایی تأثیر بگذارند و آن‌ها را مستعد ابتلا به بیماری‌های پریودنتال کنند. اگر سابقه خانوادگی بیماری های لثه دارید، ضروری است که مراقب اقدامات بهداشتی دهان و دندان باشید و برای معاینات منظم دندانپزشکی برنامه ریزی کنید.
- تغذیه ضعیف:
یک رژیم غذایی متعادل نقش مهمی در حفظ سلامت کلی دهان و دندان دارد. کمبود مواد مغذی ضروری مانند ویتامین C و D می تواند سیستم ایمنی بدن را تضعیف کند و سلامت لثه ها را به خطر بیندازد. علاوه بر این، رژیم غذایی سرشار از غذاهای شیرین و اسیدی می تواند به تشکیل پلاک و افزایش خطر بیماری های لثه منجر شود.
روش های درمان بیماری لثه
در حال حاضر به لطف پیشرفت های پزشکی، چندین روش درمانی موثر برای مدیریت بیماری لثه وجود دارند که باید توجه به نوع بیماری و شرایط فرد مورد استفاده قرار می گیرند. در این قسمت، ۵ گزینه درمانی را مورد بحث قرار می دهیم که می توانند به کاهش علائم و بازگرداندن سلامت لثه های شما کمک کند.
- جرم گیری و روت پلنینگ: این یک روش تمیز کردن عمیق است که شامل برداشتن پلاک و جرم از سطوح دندان ها و زیر خط لثه است. جرم گیری و روت پلنینگ معمولا توسط یک متخصص بهداشت دندان یا پریودنتیست با استفاده از ابزارهای تخصصی انجام می شود. این روش به از بین بردن باکتری ها و صاف کردن لکه های زبر روی ریشه دندان کمک می کند، که باعث چسباندن مجدد لثه و جلوگیری از پیشرفت بیشتر بیماری لثه می شود.
- آنتی بیوتیک ها: در برخی موارد، ممکن است آنتی بیوتیک برای مبارزه با عفونت ناشی از بیماری لثه تجویز شود. این داروها را می توان به صورت خوراکی یا مستقیماً در ناحیه آسیب دیده استفاده کرد. آنتی بیوتیک ها به از بین بردن باکتری های مضر مسئول بیماری لثه کمک می کنند و به بهبود بافت های لثه کمک می کنند.
- لیزر درمانی: فناوری لیزر انقلابی در درمان بیماری لثه ایجاد کرده است. لیزر درمانی شامل استفاده از لیزر دندانپزشکی برای برداشتن بافت عفونی لثه و ترویج بازسازی بافت سالم لثه است. این روش کم تهاجمی خونریزی، ناراحتی و زمان بهبودی را کاهش می دهد و آن را به گزینه ای جذاب برای بسیاری از بیماران تبدیل می کند.
- جراحی دندان: در موارد پیشرفته بیماری لثه، مداخله جراحی ممکن است ضروری باشد. روش هایی مانند پیوند لثه، جراحی کاهش پاکت و پیوند استخوان می تواند به بازیابی سلامت و عملکرد لثه کمک کند. این جراحی ها با هدف از بین بردن پاکت های عمیق، ترمیم بافت آسیب دیده لثه و ترویج بازسازی استخوان در صورت لزوم انجام می شود.
- اسپلینت دندانی: در مواردی که بیماری لثه باعث تحرک دندان شده باشد، ممکن است آتل دندانی توصیه شود. اسپلینت ها وسایلی هستند که به صورت سفارشی ساخته می شوند که به دندان ها چسبانده می شوند و باعث پشتیبانی و ثبات می شوند. این به جلوگیری از آسیب بیشتر به دندان ها و لثه ها کمک می کند و در عین حال باعث بهبودی و اتصال مجدد بافت های آسیب دیده می شود.
برای جلوگیری از بیماری های لثه چگونه مراقبت‌هایی را انجام دهیم؟
به یاد داشته باشید، رعایت بهداشت دهان و دندان برای پیشگیری از بیماری های لثه ضروری است. با پیروی از این توصیه ها و جستجوی مراقبت های دندانپزشکی مناسب، می توانید دندان ها و لثه های خود را برای تمام عمر سالم نگه دارید.
- تکنیک مسواک زدن: دندان های خود را حداقل دو بار در روز با استفاده از یک مسواک نرم مسواک بزنید. از حرکات دایره ای و ملایم استفاده کنید و اطمینان برای حاصل کنید به تمام سطوح دندان های خود از جمله خط لثه تمیز کرده اید. برای کسب اطلاعت بیشتر می‌توانید مقاله نکات مهم استفاده از مسواک را مطالعه نمایید.
- نخ دندان کشیدن: نخ دندان کشیدن برای از بین بردن پلاک و باقی مانده از بین دندان ها و در امتداد خط لثه بسیار مهم است. برای جلوگیری از التهاب لثه استفاده روزانه از نخ دندان را به یک عادت تبدیل کنید.
- دهانشویه: یک دهانشویه ضد میکروبی را در برنامه مراقبت از دهان خود بگنجانید. این ماده می تواند به کاهش باکتری ها در دهان شما کمک کند. برای یافتن دهانشویه مناسب برای نیازهای خاص خود با دندانپزشک خود مشورت کنید.
- معاینات منظم دندانپزشکی: برای تمیز کردن و معاینات حرفه ای به دندانپزشک خود مراجعه کنید. دندانپزشکان می توانند علائم اولیه بیماری لثه را تشخیص دهند و در صورت لزوم درمان مناسب را انجام دهند.
- مدیریت استرس: استرس می تواند سیستم ایمنی بدن شما را ضعیف کند و شما را مستعد ابتلا به بیماری های لثه کند. تکنیک های مدیریت استرس، مانند ورزش کردن، مدیتیشن می توانند به تسکین اعصاب و جلوگیری از استرس به شما کمک کنند.
- از محافظ دهان استفاده کنید: اگر در ورزش های تماسی می کنید یا دندان قروچه دارید، از محافظ دهان استفاده کنید. این وسیله می تواند از دندان ها و لثه های شما در برابر آسیب محافظت کند و خطر مشکلات لثه را به حداقل برساند.
برای تقویت لثه های خود و جلوگیری از بیماری های لثه از چه مواد غذایی استفاده کنیم؟
برای تقویت لثه ها و پیشگیری از بیماری های لثه، غذاهایی هستند که می توانید آن‌ها را در رژیم غذایی خود بگنجانید. یک رژیم غذایی سالم و متعادل نقش مهمی در حفظ سلامت کلی لثه های شما دارد. در اینجا برخی از مواد غذایی وجود دارد که می تواند به بهبود سلامت لثه کمک کند:
- میوه ها و سبزیجات ترد: سیب، هویج، کرفس و خیار انتخاب های عالی هستند. بافت ترد آن‌ها تولید بزاق را تحریک می کند که به از بین بردن باکتری ها و ذرات غذای موجود در دهان کمک می کند. علاوه بر این، این غذاها سرشار از ویتامین ها و مواد معدنی هستند که سلامت لثه را تقویت می کنند.
- سبزی های برگ دار: اسفناج، کلم پیچ و سایر سبزیجات برگ دار سرشار از مواد مغذی ضروری مانند ویتامین C هستند که به جلوگیری از التهاب لثه و تقویت بافت های همبند در لثه ها کمک می کنند. گنجاندن این سبزی ها در رژیم غذایی می تواند به سلامت کلی لثه کمک کند.
- محصولات لبنی: شیر، پنیر و ماست منابع عالی کلسیم هستند که برای استحکام دندان ها و لثه ها مفید هستند. کلسیم به بازسازی مینای دندان و حمایت از بافت های سالم لثه کمک می کند.
- چای سبز: چای سبز سرشار از آنتی اکسیدان است و خواص ضد التهابی دارد که می تواند به کاهش التهاب لثه کمک کند. همچنین حاوی کاتچین است که می تواند به مبارزه با باکتری های مسئول بیماری های لثه کمک کند.
- پروتئین های بدون چربی: غذاهایی مانند گوشت بدون چربی، ماهی و تخم مرغ، مواد مغذی ضروری مانند ویتامین D و فسفر را فراهم می کنند که می تواند به تقویت دندان ها و لثه ها کمک کنند. این مواد مغذی نقش حیاتی در حفظ سلامت لثه دارند.
- آجیل و دانه ها: بادام، گردو و دانه های کنجد سرشار از مواد مغذی مانند ویتامین E هستند که می توانند به کاهش التهاب لثه کمک کنند. آن‌ها همچنین دوز سالمی از اسیدهای چرب امگا 3 را فراهم می کنند که دارای خواص ضد التهابی هستند.
- مرکبات: پرتقال، لیمو و گریپ فروت سرشار از ویتامین C هستند که برای تولید کلاژن و حفظ سلامت لثه ها مفید می باشند. با این حال، مهم است که این میوه ها را در حد اعتدال مصرف کنید، زیرا ماهیت اسیدی آن‌ها می تواند مینای دندان را فرسایش دهد.