بهداشت دهان ودندان از کودکی

( کلینیک دندانپزشکی در زعفرانیه )

بسیاری از افراد در سنین میان سالی دندانهای خود را از دست می دهند و نیازمند درمانهایی همچون ایمپلنت می باشند. اغلب این افراد در سنین کودکی و نوجوانی بهداشت دهان و دندان خوبی نداشتند. برای آشنایی بیشتر با این موضوع به بررسی لزوم رعایت بهداشت دهان ودندان بخصوص مسواک زدن در سنین کودکی می پردازیم.

لزوم مسواک زدن برای بهداشت دهان ودندان

مسواک زدن در دوره های مختلفی از زمان رویش دندان انجام می گیرد. در هر دوره زمانی متناسب با شرایط فرد نحوه رعایت بهداشت دهان ودندان متفاوت می گردد.

از رویش دندان

به محض رویش اولین دندان در دهان زمان شروع معرفی مسواك به كودك فرا می رسد. مسواك هایی با سر بسیار كوچك، دسته بزرگ و موهای نرم كه در انتها گرد هستند برای كودكان مناسب هستند. ضمن اینكه تا دوسالگی استفاده از خمیردندان توصیه نمی شود، چون كودكان كم سن خمیردندان را می بلعند و به علت اینكه تقریباً تمام خمیردندان ها دارای مكمل فلوراید هستند، در صورت بلع مداوم، دندان های دائمی كودك دچار عارضه فلوئوروزیس می شوند كه شكل لكه های سفیدرنگ تا قهوه ای تیره روی دندان خود را نشان خواهد داد.

تا سه سالگی

مسواك زدن تا سه سالگی به شكل كاملاً فعال توسط والدین انجام می شود.  اكثراً از روش مالش افقی روی سطح دندان استفاده می شود. به خصوص بین ماه های ۱۹ تا ۲۸ كه دوره مشخصی از عفونت وجود دارد. طی آن باكتری ها از مادر به كودك منتقل می شود و زمان رویش فعال آسیاهای شیری است. رعایت بهداشت توسط والدین باید دقیق صورت گیرد.

تغذیه مناسب

در مورد تغذیه كودك نیز باید متذكر شد كه عواملی همچون كاهش حلالیت و افزایش چسبندگی غذا به سطح دندان ها و كاهش متناوب PH محیط دهان به علت افزایش دفعات مصرف قند حتی به صورت میوه و آب میوه و مواد اسیدی، پتانسیل پوسیدگی را در كودك بالا می برند.

شیر انسان یا گاو هر دو اگر بدون مراقبت های بهداشتی بعد از مصرف، استفاده شوند، به شدت آغازكننده پوسیدگی هستند پس اگر كودك هنگام خوابیدن نیاز به مكیدن چیزی دارد، استفاده از پستانك بر شیشه شیر ارجح است ولی اگر اصرار به مكیدن شیشه شیر داشته باشد، محتوای شیشه باید محدود به آب خالی (نه آب قند) باشد.

پستانک

هرچند استفاده از پستانك نیز در صورتی كه تا بعد از چهار سالگی ادامه داشته باشد خود ایجاد ناهنجاری هایی در موقعیت دندان های قدامی دائمی و عرض قوس فكی می كند؛ در عین اینكه پستانك باید دارای شرایطی باشد:

• محكم، یكپارچه، غیرسمی و قابل ارتجاع باشد.
• به راحتی بتوان دسته آن را نگه داشت.
• دارای محافظ دهانی با ابعادی باشد كه در دهان كودك نیفتد.
• دارای دو سوراخ برای تهویه باشد و ابداً به گردن كودك آویخته نشود چون امكان گره خوردن نخ دور گردن و خفگی وجود دارد.

بررسی های دیگر

معاینات پزشکی

زمان تجدید معاینات دندانپزشكی پس از یك سالگی هر ۶ ماه است كه در هر دوره علاوه بر توصیه های لازم بهداشتی و تغذیه ای، معاینات دقیق دندانی گاه با استفاده از رادیوگرافی به صورت محدود و نیز بررسی بافت نرم دهان به خصوص از لحاظ وجود ضایعات دهانی برخی بیماری های سیستمیك شایع این سنین انجام می گیرد.

فلورایدتراپی

فلورایدتراپی نیز امری است كه با توجه به میزان فلوراید آب منطقه و میزان ریسك پوسیدگی دندان كودك، با درنظر گرفتن شرایط سنی وی توسط دندانپزشك یا به صورت موضعی و یا مصرف خوراكی تجویز می شود. كه این امر منجر به مقاوم تر شدن بافت مینای دندان نسبت به پوسیدگی می شود.

آموزش روش های رعایت بهداشت دهان

بین ۳ تا ۶ سالگی كم كم آموزش روش های رعایت بهداشت دهان به خود كودك داده می شود كه اغلب توصیه ما استفاده از روش Roll است كه به صورت حركت دورانی روی لثه و دندان های هر دو فك است كه البته باز نقش اصلی را والدین باید ایفا كنند؛ به خصوص در نواحی خلفی فك كه كمتر در دسترس كودك قرار دارد. بعد از دو سال استفاده از خمیردندان را آغاز می كنیم و بهتر است كه از خمیردندان مخصوص كودكان كه دارای مقدار فلوراید كمتری است و به اندازه یك نخود روی مسواك استفاده شود.

فیشورسیلانت

زمان معاینات دوره ای دندانپزشكی در این سنین نیز همان شش ماه است كه آنچه باید مورد توجه قرار گیرد علاوه بر توصیه های بهداشتی تغذیه ای و انجام فلورایدتراپی، تامین پوشش شیار های عمیق دندان های شیری و دائمی یا Fissure Sealant با مواد همرنگ دندان برای پیشگیری از پوسیدگی است. چون پوسیدگی دندان اغلب از شیارهای آن كه حتی با مسواك زدن به خوبی پاك نمی شوند، آغاز می گردد.